Vanaf nu tot en met juni 2012 kunt u op de website van Praxisbulletin weer terecht in de Dramatheek. Elke maand vindt u hier een nieuwe spelsuggestie, waarbij we dit schooljaar inspiratie zoeken in het nieuws. In de klas kijkt u met de leerlingen vast wel eens naar het Jeugdjournaal. En veel kinderen lezen ook het Jeugdjournaalkrantje of de Kidsweek. Veel nieuwsberichten zijn de moeite waard om eens wat langer bij stil te staan. Welk verhaal zit er achter een krantenbericht? Hoe zou de situatie kunnen aflopen, die beschreven wordt? Door na te denken over de mensen en de emoties achter de verhalen leren leerlingen zich beter in te leven in andermans problemen en gevoelens. Door verhalen te bedenken die bij een krantenbericht aansluiten, gebruiken de kinderen hun fantasie weer eens op een andere manier. De krant lezen…, maar dan net even anders!

Lees ook de uitbreiding

Bij dit artikel hoort een online uitbreiding.

In dit inleidende artikel worden twee voorbeelden uitgewerkt. Zo krijgt u een beeld van wat u elke maand op de website kunt verwachten.

Drie opdrachten

Kies (met de leerlingen) een nieuwsbericht uit. Bespreek waar het bericht over gaat. Waarom vinden de kinderen het een mooi, interessant of zielig bericht?

Met een bericht laat u de kinderen drie opdrachten uitvoeren, die op elkaar aansluiten:

1Ā Ā  Ā U begint met een opdracht rondom het bericht zelf. Tijdens die opdracht bekijken de kinderen wat er in het bericht aan de hand is.

2Ā Ā  Ā Tijdens de tweede opdracht gaan de leerlingen nadenken over wat er voorafgaand aan de gebeurtenis in het bericht aan de hand was. Waarom is er gebeurd wat in het bericht staat?

3Ā Ā  Ā In de derde opdracht gaan de leerlingen fantaseren over het vervolg van het verhaal. Hoe gaat het verder? Wat gebeurt er hierna? Op die manier staan de leerlingen wat langer stil bij het verhaal.

De kinderen moeten nadenken over de motieven van de mensen die een rol spelen in het bericht. Waarom hebben ze gedaan wat ze hebben gedaan? Of: wat vinden ze van wat er is gebeurd? Verder denken de leerlingen na over oorzaak en gevolg.

Twee uitgewerkte voorbeelden

In dit inleidende artikel heb ik twee voorbeelden van krantenartikelen voor u uitgewerkt, die afgelopen zomer (2011) zijn verschenen:

– Het eerste voorbeeld heet: Een viool geveild voor 11 miljoen euro. Dit verhaal is geschikt voor de midden- en bovenbouw.

– Het tweede voorbeeld heet: Arme man wordt miljonair! Dit verhaal is geschikt voor alle bouwen, dus Ć³Ć³k voor de onderbouw.

Opdracht 1: het bericht zelf

Nieuwsbericht

U vindt het nieuwsbericht op de website van het Jeugdjournaal: https://jeugdjournaal.nl/item/290817-11-miljoen-euro-voor-viool.html. En ook op de website van de Volkskrant: https://www.volkskrant.nl/vk/nl/3380/muziek/article/detail/2452486/2011/06/21/Recordbedrag-voor-Stradivarius-viool.dhtml.

ScĆØne

Laat de kinderen een scĆØne oefenen, die vrij precies laat zien wat er in het krantenbericht staat. De scĆØne hoeft niet lang te duren.

Ā ā—Ā Ā  Ā Veiling

Bespreek hoe een veiling in zijn werk gaat. In de scĆØne bieden verschillende mensen op de mooie viool. De spelers bieden door hun hand op te steken of een bedrag te noemen. Ineens komt er een telefoontje binnen bij de veilingmeester. Een anonieme bieder wil de viool kopen voor 11 miljoen euro. In de zaal blijft het stil. Niemand kan hier overheen bieden. De viool is verkocht, maar niemand weet door wie.

ā—Ā Ā  Ā Speelmanieren

U kunt de scĆØne op twee manieren laten spelen:

– Een nieuwslezer leest het bericht voor. De toneelspelers beelden uit wat hij/zij voorleest, zĆ³nder zelf tekst te zeggen.
– Er is geen nieuwslezer. De leerlingen spelen de situatie, zoals die zich waarschijnlijk heeft voorgedaan. De toneelspelers spreken af wie wat zegt in de scĆØne.

Opdracht 2: wat gebeurde er voor het krantenbericht?

Bespreek met de kinderen wat er aan de hand was voordat er iets gebeurde, dat zĆ³ belangrijk was, dat het in de krant kwam. Soms is dat duidelijk. Maar soms moet u wat onderzoek doen.

Onderzoek

ā—Ā Ā  Ā Vragen

Bij dit verhaal zult u wat onderzoek moeten doen. Wie verkocht de viool? Wie heeft de viool gekocht? Waar gaat het geld dat de viool heeft opgeleverd naartoe? Enzovoort. Al speurend op het internet vindt u de antwoorden die u nodig hebt.

ā—Ā Ā  Ā Antwoorden

De viool is verkocht door een Japanse muziekstichting: de Nippon Music Foundation. De mensen van die stichting vonden het erg moeilijk om de viool te verkopen, omdat het een heel bijzondere viool is. TĆ³ch besloten ze om de viool te verkopen, om zo hun land (Japan) te helpen. Het geld dat de viool heeft opgebracht, gaat naar hulporganisaties in Japan, die mensen helpen na de aardbevingen en de tsunami. Er was dus een goede reden om de viool te verkopen, ook al was het moeilijk!

ScĆØnes

ā—Ā Ā  Ā Vergadering

Laat de leerlingen een vergadering naspelen van de muziekstichting. Spreek van tevoren af wie de viool niet wil verkopen en wie de viool wĆ©l wil verkopen. Een van de aanwezigen speelt vaak op deze viool tijdens concerten. Hij/zij is erg gehecht aan de viool, omdat de klank zo mooi is. Het is moeilijk om een beslissing te nemen. De mensen van de stichting maken er zelfs een beetje ruzie over. Maar uiteindelijk stemmen ze toch vĆ³Ć³r verkoop van de viool.

ā—Ā Ā  Ā Nieuwslezer

Laat de leerlingen een scĆØne spelen, waarin de leden van de muziekstichting luisteren naar radioberichten over de aardbeving. (EĆ©n leerling is dus de nieuwslezer op de radio!) De leden zetten de radio daarna uit en bespreken met elkaar wat ze kunnen doen om de getroffen mensen te helpen. Iedereen heeft wel een idee, maar die ideeĆ«n leveren niet genoeg geld op. Al gauw komt iemand met de suggestie, om een van hun dure muziekinstrumenten te verkopen voor het goede doel.

Opdracht 3: Wat gebeurde er na het krantenbericht?

Nu kunnen de kinderen met hun fantasie aan de slag. Laat ze in kleine groepjes overleggen. Wat zou er allemaal kunnen gebeuren, in de weken nadat dit bericht in de krant stond? Wat zou je willen dat er gebeurt? Laat de leerlingen in groepjes een scĆØne oefenen, waarin ze laten zien waar ze voor hebben gekozen.

ScĆØnes

Waarschijnlijk heeft dit verhaal geen vervolg en zal er niet meer iets nieuws over in de krant verschijnen. Maar we kunnen samen bedenken wat er hierna nog zou kunnen gebeuren.

ā—Ā Ā  Ā Een goed doel

De kinderen willen waarschijnlijk het liefst een goed einde. Bijvoorbeeld: niemand weet wie de viool heeft gekocht. Tijdens de veiling blijft de koper anoniem. Een paar weken later krijgt de muziekstichting de mooie viool echter weer terug. Wat blijkt? Een steenrijke muziekliefhebber heeft de viool gekocht, om zo Japan Ć©n de muziekstichting te helpen! Hij geeft de viool terug, zodat muzikanten erop kunnen spelen. Het enige wat de rijke koper vraagt, is dat de muziekstichting een cd opneemt met mooie vioolmuziek. De opbrengst van de cd is ook voor het goede doel. Dat vindt iedereen natuurlijk een goed idee.
Laat de leerlingen een scĆØne spelen, waarin de rijke koper van de viool op bezoek komt bij de directeur van de muziekstichting. Hij geeft de viool terug. Wat zegt hij? Wat vindt de directeur van de stichting ervan?

ā—Ā Ā  Ā Detective

Maar misschien willen de kinderen er een ander (spannend) verhaal van maken. Bijvoorbeeld: de viool is gekocht door oplichters. Ze betalen niet het hele bedrag, maar gaan er tĆ³ch met de viool vandoor. De mensen van de muziekstichting schakelen een detective in. Na wat speurwerk komen ze er achter wie de viool heeft. Op een avond breken ze in en halen de viool terug.
Laat de kinderen het gesprek met de detective spelen en de inbraak, waarbij ze de viool terughalen.

Arme man wordt miljonair

Opdracht 1: het bericht zelf

Nieuwsbericht

U vindt het nieuwsbericht op de website van Kidsweek: https://www.kidsweek.nl/nieuws/artikel/5062.

 

ScĆØne

Laat de kinderen een scĆØne oefenen, die vrij precies laat zien wat er in het krantenbericht staat. De scĆØne hoeft niet lang te duren.

ā—Ā Ā  Ā Lotto

Bespreek hoe een lotto in elkaar zit. In de scĆØne vult de man zijn geluksnummers in: zijn trouwdatum en de geboortedata van zijn kinderen. Elke dag gaat de man kijken op de lijst met winnende lotnummers. Ineens is het raak. Hij wint miljoenen! De man vertelt aan een journalist, dat hij nu zijn kinderen weer naar school kan sturen.

ā—Ā Ā  Ā Speelmanieren

Ook hier kunt u er weer voor kiezen om er een toneelscĆØne van te maken of de nieuwslezer in te zetten.

Opdracht 2: wat gebeurde er voor het krantenbericht?

Bespreek met de kinderen wat er aan de hand was voordat er iets gebeurde, dat zĆ³ belangrijk was, dat het in de krant kwam. Soms is dat duidelijk. Maar soms moet u wat onderzoek doen.

 

Onderzoek

Bij dit verhaal hoeft u nauwelijks onderzoek te doen. In het krantenbericht staat al, dat de man zĆ³ arm was, dat hij zijn kinderen van school moest halen. Hij kon de schoolspullen niet meer betalen. Dat vond hij heel erg.

ScĆØne

Laat de leerlingen een scĆØne spelen, waarin de man en zijn vrouw aan hun kinderen vertellen, dat ze vanaf morgen niet meer naar school kunnen. Ze moeten gaan werken of bedelen. De schooluniformen en de schoolboeken zijn te duur. De kinderen vinden het verschrikkelijk. De arme man kan zijn tranen nauwelijks bedwingen, als hij het zijn kinderen vertelt.
Bespreek met de leerlingen van tevoren wie wat zegt. Hoe brengt de vader het nieuws? Wat vindt de moeder ervan? Waarom vinden de kinderen het zo erg?

Opdracht 3: wat gebeurde er na het krantenbericht?

Nu kunnen de kinderen met hun fantasie aan de slag. Laat ze in kleine groepjes overleggen. Wat zou er allemaal kunnen gebeuren, in de weken nadat dit bericht in de krant stond? Wat zou je willen dat er gebeurt? Laat de leerlingen in groepjes een scĆØne oefenen, waarin ze laten zien waar ze voor hebben gekozen.

ScĆØnes

Bespreek met de kinderen een mogelijk einde. We kunnen samen bedenken wat er hierna nog zou kunnen gebeuren.

ā—Ā Ā  Ā De geheimzinnige, wijze man

De man is dolblij, als hij hoort dat hij de lotto heeft gewonnen. Het eerste wat hij doet, is zijn kinderen vertellen, dat ze weer naar school kunnen. Voor zijn vrouw koopt hij een nieuwe jurk en nieuwe schoenen. Daarna telt hij zijn geld. Hij heeft nog heel veel geld over.
Wat gaat hij ermee doen? Hij gaat naar een geheimzinnige, wijze man om advies te vragen. Deze man brandt wierook en zegt spreuken. Dan kijkt hij de arme man aan en vertelt hem, dat hij voor zijn familie moet zorgen, maar ook voor zijn omgeving.
De man en zijn vrouw snappen niet wat de geheimzinnige, wijze man daarmee bedoelt. Als ze naar huis lopen, zien ze, dat veel huizen in hun sloppenwijk op instorten staan. Dan begrijpen de man en de vrouw ineens wat ze moeten doen. Ze gebruiken de helft van hun geld om in de sloppenwijk Ć©chte huizen neer te zetten. Voor henzelf, maar ook voor de andere mensen die er wonen. De rest van het geld zetten ze op de bank, voor later.
De kinderen kunnen de volgende scĆØnes spelen:
– Het moment, waarop de man zijn kinderen vertelt, dat ze weer naar school mogen.
– Het moment, dat de man zijn vrouw cadeaus geeft. Ze moet er erg aan wennen, want ze heeft al jaren geen cadeaus gekregen.
– Het bezoek aan de geheimzinnige, wijze man. De kinderen kunnen de rituelen spelen, die deze man gebruikt om advies te kunnen geven. Ook kunnen ze laten zien, dat de arme man en zijn vrouw er in eerste instantie niets van begrijpen.

ā—Ā Ā  Ā Bedrieger

Maar misschien willen de kinderen er een ander (spannend) verhaal van maken. Bijvoorbeeld: een man in een net pak komt op bezoek bij de familie (de arme man, zijn vrouw en hun kinderen). Hij vertelt, dat hij veel ervaring heeft met het beheren van geld. Hij zal ervoor zorgen, dat het op een bankrekening wordt gezet en dat ze veel rente krijgen. De hele familie trapt erin. Want niemand van hen heeft immers ooit geld gehad. Dus ze weten niet goed wat ze moeten doen met al dat geld.
Na een paar dagen blijkt, dat de nette meneer is verdwenen met het geld. Iedereen in de sloppenwijk leeft mee. Ze besluiten met zā€™n allen naar de man toe te gaan. Een hele stoet mensen gaat op weg. Als de man al die mensen aan de deur krijgt, wordt hij zenuwachtig. Eerst probeert hij ze nog wijs te maken, dat het geld op de bank staat en dat hij er nu niet bij kan. Maar als de vrienden van de lottowinnaar uitleggen, dat ze van de bankmanager hebben gehoord, dat de man nooit een spaarrekening heeft geopend voor de lottowinnaar, dan geeft de bedrieger toe, dat hij het geld zelf wilde houden. Hij loopt naar binnen en komt terug met een grote tas. Daar zit al het geld in van de lottowinnaar. Die krijgt zijn geld terug en deelt het met de mensen, die hem hebben geholpen.

Oefenen

Voor het oefenen van de scĆØnes geef ik u enkele aandachtspunten:

ā—Ā Ā  Ā Werkoverleg

Laat de kinderen in kleine groepjes overleggen, voordat ze gaan oefenen. Ze kunnen afspreken wie wat zegt en hoe de anderen daar weer op reageren. Het is ook belangrijk om te bespreken welke emoties ze laten zien in hun scĆØne.

ā—Ā Ā  Ā Afspraken vastleggen

Eventueel kunnen de kinderen op kleine kaartjes hun afspraken opschrijven. Tijdens het oefenen kunnen ze af en toe de kaartjes raadplegen.

ā—Ā Ā  Ā Wijzigen, verbeteren

Na de eerste keer oefenen kunnen de leerlingen met elkaar bespreken wat ze nog willen veranderen aan hun scĆØne. Geef daarbij de opdracht, om twee dingen te noemen die ze al goed vinden aan hun scĆØne Ć©n twee dingen te noemen, die ze willen veranderen of verbeteren.

Vervolgactiviteiten in de klas

Jeugdjournaal

Als de leerlingen wat ervaring hebben opgedaan met het bedenken en spelen van scĆØnes naar aanleiding van nieuwsberichten, kunt u met hen een eigen Jeugdjournaal gaan maken. Dat journaal kunnen ze dan presenteren aan een andere klas.

Werkwijze

De werkwijze is als volgt:

– Schrijf eerst (samen met de leerlingen) teksten voor de verschillende nieuwsberichten.

– De leerlingen maken daarna scĆØnes, die bij die teksten horen.
– De scĆØnes kunt u met een eenvoudige camera opnemen.
– Laat vervolgens een of twee leerlingen het nieuws lezen.

– Tussendoor laat u dan de opgenomen filmpjes zien op een groot scherm.

In deze jaargang van het Praxisbulletin wordt op praxisbulletin.nl weer de rubriek de Dramatheek opgenomen. Vanaf dit nummer (nummer 5, januari 2012) kunt u hier spelsuggesties vinden, naar aanleiding van nieuwsberichten.

Uitgaande van een recent nieuwsbericht krijgt u dan steeds de drie opdrachten te zien, die ook in dit inleidende artikel zijn beschreven: het bericht zelf, wat er gebeurde vĆ³Ć³r het krantenbericht, wat er gebeurde na het krantenbericht. De spelsuggesties zullen zes keer worden opgenomen: namelijk bij de nummers 5-10 van deze jaargang.

Als u zƩlf nieuwsberichten wilt verzamelen, die als uitgangspunt kunnen dienen voor spelsuggesties, dan kunt u (onder andere) terecht op de volgende websites:

ā—Ā Ā  Ā kidsweek.nl

ā—Ā Ā  Ā jeugdjournaal.nl

Dramatheek 2010/2011

Als u merkt, dat uw leerlingen het moeilijk vinden om emoties te laten zien in hun toneelspel, dan kunt u op de website van het Praxisbulletin afleveringen uit de Dramatheek van vorig schooljaar (2010/2011) downloaden. Het thema van vorig jaar was: Emoties.

Serie: De dramatheek

Lees ook de andere artikelen uit deze serie: