Seth uit groep 5 is al een tijdje regelmatig ziek. Deze week is hij nog helemaal niet naar school gekomen. Zijn leerkracht, Marlies, weet dat zijn moeder met hem naar de huisarts is geweest. Na schooltijd wordt Marlies gebeld door de moeder van Seth. Ze vertelt haar huilend dat alles in een stroomversnelling is gekomen sinds ze naar de huisarts zijn geweest. Na onderzoek in het ziekenhuis is gebleken, dat Seth leukemie heeft. Hij wordt direct behandeld en zal voorlopig niet naar school komen. Marlies is vreselijk geschrokken en toont haar medeleven. Als ze de telefoon neerlegt, kan ze haar tranen niet meer tegenhouden…

En zo begint het vierde artikel in de serie over bijzondere gesprekken met ouders, die in jaargang 29 van het Praxisbulletin verschijnt. Aflevering 4: over het contact met de ouders van een ernstig ziek kind.

Regie

Wanneer een leerling plotseling ernstig ziek is, komt er van alles op de ouders en de school af. De school blijft verantwoordelijk voor het onderwijsaanbod aan de leerling. Het is daarom van belang, om te zorgen voor een goede afstemming tussen wat een leerling aan schoolwerk kan maken en hoe de school dit kan aanbieden. Om de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerling te blijven stimuleren Ć©n om te voorkomen, dat hij/zij een drempel ervaart om terug te keren naar school, is het tevens van belang, dat een zieke leerling contact blijft houden met zijn/haar klasgenoten.
Om deze zaken te kunnen regelen, is een goed contact tussen ouders en school belangrijk. In een dergelijke situatie spelen zowel voor de ouders als voor de leerkracht emoties een grote rol. Ze zijn verdrietig, verward, teleurgesteld en/of boos. Voor de leerkracht is het belangrijk, om vanuit zijn/haar professioneel handelen de regie te nemen, om een goed contact met de ouders op te zetten. Maar hoe doe je dat in zoā€™n emotionele situatie, waarin zo veel tegelijk gebeurt?

Verwarring

De ziekte van Seth grijpt Marlies erg aan. Ze kan het nauwelijks uit haar hoofd zetten. Ze heeft met de klasgenoten van Seth kaarten gemaakt, die naar hem zullen worden gestuurd. Ze weet dat het ook belangrijk is, dat Seth wat lesstof zal proberen te volgen. Daarvoor lijkt het haar handig om eerst te overleggen met de ouders. Bijvoorbeeld over hoeveel werk zij denken dat hij aan zal kunnen. Marlies kan zich voorstellen, dat de ouders van Seth nu veel aan hun hoofd hebben. Ze besluit daarom nog even niet te bellen. Als ze er aan toe zijn, nemen ze vast zelf wel contact met haar op. ā€ØWanneer Marlies de ouders van Seth na een aantal dagen nog steeds niet heeft gesproken, besluit ze om hen toch zelf te bellen. De moeder van Seth klinkt een beetje boos. Ze is teleurgesteld, dat Marlies niet eerder contact heeft opgenomen. Ze had van haar wel wat meer betrokkenheid verwacht.

Afspraken

Wanneer de school op de hoogte is gebracht van de situatie van een zieke leerling, is het belangrijk om zo snel mogelijk afspraken met de ouders te maken rondom het contact. Hiermee kunnen verwarring en verkeerde verwachtingen, zoals in het geval van Marlies, worden voorkomen. Spreek bijvoorbeeld af hoe vaak ouders en school contact met elkaar zullen hebben, op welke manier dit contact plaatsvindt en wie het initiatief neemt.
Leg de afspraken vast en kopieer ze ook voor de ouders. Dat is erg belangrijk. Want in de periode dat hun kind ziek is, krijgen de ouders veel informatie en komt er ook emotioneel veel op hen af. Het is dan denkbaar, dat ze op een later moment niet precies meer weten wat er met de school is afgesproken. Wanneer afspraken zijn vastgelegd, kan dit de ouders duidelijkheid geven.

Aandachtspunten: contact met ouders

– Spreek af hoe vaak het contact plaatsvindt. (Bijvoorbeeld: Ć©Ć©n keer per week, op donderdag, na schooltijd.)
– Spreek af op welke manier er contact wordt gehouden. (Bijvoorbeeld: via gesprekken op school, telefonisch of per e-mail.)
– Spreek een vaste contactpersoon af vanuit de school en vanuit het gezin. (Bijvoorbeeld: de leerkracht en de moeder.)
– Spreek af wie het initiatief tot contact neemt: de school Ć³f de ouders.
– Bereid het gesprek met de ouders goed voor. (Bijvoorbeeld: door alvast een aantal vragen op te schrijven en door aantekeningen van het vorige gesprek terug te lezen.)
– Houd een logboek bij en noteer hierin de belangrijkste punten van de contactmomenten.
– Maak afspraken: naar welke omstandigheden mag wĆ©l worden gevraagd en/of naar welke onderwerpen liever niet?
– Leg afspraken vast en maak hiervan een kopie voor de ouders.

Helderheid

Marlies heeft de ouders van Seth uitgenodigd voor een gesprek op school. Ze heeft dit gesprek voorbereid, samen met Jenny, de interne begeleider (IBā€™er). Samen hebben die een aantal dingen genoteerd waarover ze graag meer zouden willen weten. Bijvoorbeeld over de behandeling van Seth en of hij daarvan bijwerkingen kan krijgen. Ook willen ze graag weten hoeveel energie Seth heeft om schoolwerk te maken. ā€ØTijdens het gesprek maken de ouders van Seth afspraken met Marlies en Jenny over de begeleiding van (en het onderwijs aan) Seth en over de manier waarop ze elkaar hierover op de hoogte zullen houden. Ze spreken af, dat Marlies elke woensdagmiddag de ouders zal bellen over de laatste ontwikkelingen en dat ze e-mailcontact met elkaar zullen hebben, als er tussendoor nog bijzonderheden te melden zijn. Moeder bedankt Jenny voor de aantekeningen die ze hierover mee naar huis krijgt. En ze vindt het fijn, dat de verwachtingen die ze van elkaar hebben nu duidelijk zijn.

Blijvende betrokkenheid

Tijdens de afwezigheid van een zieke leerling is het belangrijk, dat de school op de hoogte blijft van het verloop van de ziekte. Regelmatig overleg kan hiervoor zorgen. Ouders vinden het echter ook prettig, om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen op de school. Hierdoor hebben ze het gevoel bij de school betrokken te blijven.
Houd hen daarom op de hoogte van speciale gelegenheden in de groep, zoals de kerstviering, het paasontbijt of de verjaardag van de leerkracht. Een zieke leerling is mogelijk niet in staat om een hele dag onderwijs in de groep te volgen, maar kan het wƩl leuk vinden om dit soort speciale gelegenheden met zijn/haar klasgenoten mee te maken! Geef ook (een van) de ouders de gelegenheid om hierbij aanwezig te zijn, zodat ze hun kind kunnen ondersteunen, als dat nodig is. Wanneer een zieke leerling de mogelijkheid krijgt om op deze manier contact te houden met zijn/haar klasgenoten, dan draagt dit bij aan zijn/haar gevoel nog steeds bij de groep te horen. Dit kan sociale isolatie voorkomen, evenals het gevoel een drempel te ervaren bij de terugkeer naar school.
Het betrokken houden van de ouders en de zieke leerling kan bijvoorbeeld gebeuren door nieuwsbrieven en schoolkranten te blijven sturen. Ook kunnen de klasgenoten een uitnodiging maken voor speciale gelegenheden of brieven schrijven. Een leerling weet zo, dat hij/zij door de klasgenoten niet vergeten wordt!

39e2e34d-8d11-4056-89d7-d372622ca4d1_afspraak

Contact

In de tijd dat Seth behandeld wordt, verloopt het contact tussen de school en de ouders zoals afgesproken. Vriendjes van Seth uit zijn groep gaan wekelijks, om de beurt, bij hem op bezoek. Ze nemen steeds een heen-en-weerschrift mee naar Seth, waarin zijn klasgenoten tekeningen hebben gemaakt en waarin ze opgeschreven hebben wat ze de afgelopen week hebben gedaan. En als Seth jarig is, maken zijn klasgenoten een lange slinger voor hem. Seth is zelfs, samen met zijn moeder, bij de sportdag! En hoewel hij zelf niet mee kan doen, vindt hij het heel leuk om zijn klasgenootjes aan te moedigen.
De ouders van Seth stellen de betrokkenheid van de school en de duidelijkheid in het contact zeer op prijs.

Aandachtspunten: gespreksinhoud

-Vraag de ouders naar informatie over de achtergrond van de ziekte, de behandeling en de eventuele bijwerkingen. Houd hiermee rekening bij het selecteren van de lesstof.
– Sta open voor informatie, die ouders uit eigen initiatief met u willen delen.
– Houd de ouders en de zieke leerling op de hoogte van de ontwikkelingen binnen de school.
– Blijf contact houden met de ouders, als de leerling weer naar school gaat. En maak afspraken over het afbouwen van de frequentie en de duur van het contact.

Tot slot

Tot slot is het van belang te benadrukken, dat een leerkracht niet alleen hoeft te staan in de begeleiding van een zieke leerling en zijn/haar ouders. Bij het maken van een keuze binnen het lesaanbod, bij het voeren van gesprekken met ouders en op emotioneel gebied is het voor een leerkracht prettig om gesteund te worden. De interne begeleider, de schoolmaatschappelijk werker of een collega, waarbij de betreffende leerkracht zich prettig voelt, kunnen hierbij bijvoorbeeld uitstekend helpen.