Een project over vogels in februari… Dat doet wellicht de wenkbrauwen fronsen. Er zijn in de omgeving van de school weinig vogels te bekennen. En van nesten en eitjes is al helemaal geen sprake. Toch kijkt basisschool Driestromenland in Lelystad terug op een geslaagd Drieplezier, zoals het jaarlijks terugkerende project op deze basisschool heet.
De school heeft ongeveer 180 leerlingen, verdeeld over 8 groepen en staat in een kleurrijke buurt, met veel verschillende culturen. In schooljaar 2008/2009 stond op Driestromenland het thema Kunst centraal, dat tot uiting kwam in verjaardagvieringen van het
team, bij bijzondere activiteiten en dus ook bij het jaarlijkse schoolproject.
In dit artikel vindt u een beschrijving van dit project. Een verhaal uit de praktijk over de inrichting van Drieplezier, rond het thema Vreemde Vogels.
Bestanden
Klik op de naam van het bestand om het te openen.
Uitbreidingen
De keuze van het thema
Kunst was ā zoals in de inleiding al werd gemeld ā het centrale thema op school in het schooljaar 2008/2009. Om het project een meer gerichte invulling te geven, hebben wij gekozen voor het thema Vreemde Vogels. Vogels zien we dagelijks om de school en in de thuisomgeving. En vogels spelen ook op het schoolplein een rol, in de vorm van drie speeltoestellen, die samen de schoolloopbaan verbeelden: je komt aanvliegen, je nestelt en je vliegt aan het eind van de basisschool weer uit. Een thema, dat dus prima aansluit bij de school en waarmee in het kader van kunst een hoop mogelijk is.
De voorbereidingen
Tweeledig doel
De voorbereidingen zijn in een vroeg stadium gestart, om het project zo goed mogelijk te laten slagen. Er is contact gezocht met De Kubus, het centrum voor kunsteducatie in Lelystad. Ook werd contact gezocht met een medewerker van Lelystad Vogelstad, een initiatief van de gemeente, waarbij lesmappen aan het basisonderwijs worden verstrekt over vogels in Lelystad.
De bedoeling van het project was, dat kinderen op een prettige en aantrekkelijke manier kennis zouden opdoen over vogels. En daarnaast wilden we de kinderen de mogelijkheid geven om zich op geheel eigen wijze te ontwikkelen op het creatieve vlak. De bedoeling was, om met een minimum aan middelen zo veel mogelijk te bereiken.
Aankleding van de school
ā¢ In de teamkamer kwam een grote tafel te staan, met daarop allerlei materiaal, dat beschikbaar was voor gebruik in de klas: opgezette vogels, kunstwerken over vogels, mappen met werkbladen en lesideeĆ«n en boeken over vogels en kunst.
ā¢ Vanuit het centrum voor kunsteducatie kwam een kist, met daarin een kunstwerk (een fantasievogel) en een lesmap met ideeĆ«n.
ā¢ De tafel in de teamkamer was vooral bedoeld om de leerkrachten voorbereidend werk uit handen te nemen. Ze konden kijken wat er allemaal mogelijk was en hoefden niet zelf het wiel uit te vinden. Er waren heel veel geschikte boeken voor de kinderen. Bijvoorbeeld: Dottieās eieren (van Julie Sykes), Het vogeltjes ABC (van Piet Grobler), De schilder en de vogel (van Max Velthuijs), Vogels (van S. Khan), Hoe vliegen vogels. Vertel eens (van M. Stewart), Kijken naar vogels (van H. Jansson), Het vogeltje dat te ver vloog (van Henri Drent), Vogel Piet (van Dick Bruna), enzovoort.
ā¢ In de middenruimte van de school werd een groot spandoek opgehangen, met daarop de titel van het thema. Werk, dat tijdens Drieplezier gemaakt werd, kon daar worden opgehangen.
ā¢ Op alle ramen van het schoolgebouw werd door ouders de kiekendief geschilderd, het symbool voor Flevoland. Zo leek het, alsof die vogels in een kring rond het schoolgebouw vlogen!
De opzet van het project
ā¢ Aanpak
De opzet was, om leerkrachten niet op te zadelen met veel voorbereidend werk. Om die reden hebben we gekozen voor een gezamenlijke opening en een gezamenlijke afsluiting van het project. Buiten deze twee onderdelen kregen leerkrachten alle vrijheid om zƩlf invulling te geven aan het project. De tafel in de teamkamer was hierbij een belangrijk item: een plek, waar je kant-en-klare ideeƫn kon pakken.
ā¢ Schema
Ook de organisatie van het project bleef beperkt tot de projectcommissie: een schema was alles, wat de leerkrachten nodig hadden om overzicht te hebben over de activiteiten.
Nota bene. Dit Schema voor leerkrachten is opgenomen in de internetuitbreiding bij dit artikel.
ā¢ Introductie
Om het thema te introduceren, hebben we gekozen voor een introductie door het team voor de kinderen. Op maandagochtend zaten alle kinderen in de middenruimte te kijken naar de leerkrachten, die ā bijzonder uitgedost ā het gedicht Tien vogeltjes… uitbeeldden.
Nota bene. Dit gedicht, geschreven door de auteur van dit artikel, is speciaal gemaakt ter gelegenheid van het schoolproject Drieplezier (thema Vreemde Vogels), op basisschool Driestromenland in Lelystad. Het gedicht is integraal opgenomen in de internetuitbreiding bij dit artikel.
ā¢ Projectweken
De projectweken konden daarna door de leerkrachten geheel naar eigen inzicht worden ingevuld.
ā¢ Afsluiting
De afsluiting van het project werd gezamenlijk gedaan. Dat gebeurde op drie manieren:
ā Door het organiseren van workshops, waarvoor de kinderen konden inschrijven.
ā Door een gezamenlijke afsluiting (eindpresentatie) in de middenruimte.
ā En door een afsluitende inloopavond voor ouders en buurtbewoners.
ā¢ Wensen
Omdat het op Driestromenland de gewoonte is om iets uit te dragen, werd door ieder kind een vogel gemaakt, met daarop een wens voor een ander. Deze vogels werden aan het eind van het project uitgedeeld in de wijk: huis aan huis, in buurtcentra, in gezondheidscentra, aan bezoekers van de supermarkt, enzovoort.
Het project āDrieplezierā in de praktijk
Diversiteit
We hebben ervoor gekozen, om de leerkrachten veel vrijheid te geven bij de invulling van het project. Op een aantal centrale activiteiten na konden zij naar eigen inzicht het thema vormgeven. De resultaten waren verrassend. Ik noem enkele voorbeelden:
ā PoĆ«zie werd gekoppeld aan beeldende kunst. Deze koppeling leverde prachtige gedichtenposters op, die werden geĆÆllustreerd door de kinderen zelf.
ā In de bovenbouw kozen de kinderen een vogel, waar ze een muurkrant over maakten.
ā In de middenbouw verdiepten de kinderen zich, met behulp van een vogelaar, in de soorten vogels en hun leefgewoonten.
ā En de kleuters maakten prachtige fantasievogels, maar ook vetbolletjes en vogelnestjes.
Eigen accenten
Iedere groep had ook een opdracht gekregen: āBedenk een vraag, waarop het antwoord in de klas te vinden is.ā Hierdoor gaf iedere groep een eigen accent aan de inrichting van het thema.
Tijdens de projectweken konden de kinderen ā tijdens de wekelijkse weeksluiting op vrijdagochtend ā aan elkaar laten zien Ć©n horen op welke manier ze bezig waren geweest met het thema van Drieplezier.
De invulling van de centrale activiteiten
ā¢ Workshops
De keuze om workshops voor de kinderen te organiseren, had nogal wat voeten in de aarde. Iedere leerkracht verzorgde ā samen met een onderwijsassistent ā een workshop rond het thema Vreemde Vogels. Die workshops moesten in twee rondes worden aangeboden. Bovendien wilden wij de workshops zo veel mogelijk toegankelijk maken voor alle leeftijden. Alleen als het Ć©cht een moeilijke activiteit was (zoals origami), werd een leeftijdslimiet gesteld. Collegaās konden aangeven wanneer zij dachten dat dit nodig was. Wij wilden de kinderen zĆ©lf hun keuze laten maken. Dus kreeg iedere klas een lijst, met daarop de activiteiten, waaruit gekozen kon worden. Na het invullen bleek het een enorme puzzel, om alle kinderen zo goed mogelijk te verdelen naar hun eerste of tweede keus. Dat heeft een collega behoorlijk wat werk opgeleverd! Maar het resultaat was, dat elk kind kreeg wat hij/zij gekozen had. En daar was het natuurlijk om te doen! Per workshop konden in elke ronde maximaal 12 kinderen meedoen.
Het aanbod was zeer divers: van het zoeken naar vogels in muziek tot het maken van vogelmaskers en stokpoppen van vogels.
Nota bene. Een compleet overzicht van alle (14!) workshops is opgenomen in de internetuitbreiding bij dit artikel.
De kinderen en de leerkrachten waren erg enthousiast over de workshops. En dit was voor ons een teken, dat deze manier van werken vaker toegepast zou kunnen worden.
ā¢ Gezamenlijke afsluiting (eindpresentatie)
Na de workshoprondes was er een gezamenlijke afsluiting (eindpresentatie) in de middenruimte. De kinderen zaten ās ochtends in een grote kring. Iedere groep presenteerde wat er de afgelopen drie weken aan activiteiten was uitgevoerd. Er werd gedanst op verschillende soorten muziek. Er werd meegespeeld met muziekfragmenten. Er werd gezongen, verteld en voorgedragen. Er moesten vogelgeluiden worden geraden. En er was natuurlijk een hoop werk te zien van de kinderen.
We hadden vooraf een persbericht verstuurd ā onder andere naar de plaatselijke pers ā waarin de inloopavond voor ouders en buurtbewoners werd aangekondigd. Als reactie hierop kwam de pers een kijkje nemen tijdens de gezamenlijke afsluiting (eindpresentatie). Dit leverde ons mooie publiciteit op. De volgende dag stond er een artikel (mĆ©t foto) in de plaatselijke krant!
ā¢ Inloopavond
Na de gezamenlijke presentatie in de ochtend werd de middag door elke groep gebruikt om het klaslokaal in te richten voor de inloopavond. Om ouders en kinderen te stimuleren niet alleen in de eigen klas, maar ook in andere klassen te gaan kijken, hadden we een puzzeltocht uitgezet. Op het puzzelformulier, dat bezoekers bij binnenkomst kregen, stond per groep een vraag. Het antwoord op elke vraag was dan in het betreffende lokaal te vinden.
In de middenruimte stond een prachtig fotobord opgesteld, dat door groep 7/8 was gemaakt. Hier konden bezoekers en kinderen zich laten fotograferen als Vreemdste Vogel.
Ouders kregen bij binnenkomst koffie of thee en werden uitgenodigd om de hele school te bekijken. De leerkrachten en kinderen waren aanwezig om toelichting te geven bij uitgevoerde opdrachten en gemaakte werkstukken.
ā¢ Wensvogels en popcornsnavels
De volgende dag was vooral een opruimdag. Alle klaslokalen werden opgeruimd. Ook omdat het de laatste dag vĆ³Ć³r de voorjaarsvakantie was! En al het werk van de kinderen werd meegegeven naar huis.
De feestcommissie (een groep ouders, die de catering verzorgt bij allerlei schoolactiviteiten), had voor ieder kind een grote vogelsnavel gevouwen en die gevuld met popcorn. De gevulde āsnavelsā werden in de pauze uitgedeeld en meteen verorberd!
Door alle groepen werden deze dag ook de zogenoemde wensvogels uitgedeeld. De reacties van de mensen waren hartverwarmend. Maar zeker ook het plezier, waarmee de kinderen de vogels uitdeelden, was heel bijzonder.
Kortom: een prachtige afsluiting van een enerverend, schoolbreed kunstproject!
Terugblik
Het thema Vreemde Vogels bleek een voltreffer. Leerkrachten konden met dit thema alle kanten op. Dat bleek ook uit de prachtige resultaten en de enorme diversiteit aan workshops. Kinderen waren zeer betrokken en keken regelmatig bij andere groepen hoe het thema daar werd ingevuld.
En… februari bleek toch niet zoān gek moment, achteraf. In de weken na de voorjaarsvakantie lieten de kinderen merken, dat ze veel geleerd hadden. Vogels werden herkend en benoemd. Er werden veren gevonden. Er werden vogels getekend. En kinderen zagen regelmatig voor een raam in de buurt een wensvogel hangen…
Uitbreiding
Het artikel in het Praxisbulletin beschrijft een kunstproject rondom het thema “vreemde vogels” op basisschool Driestromenland in Lelystad.
De leerkrachten van de school konden met dit thema alle kanten op. Dat bleek ook uit de prachtige resultaten en de enorme diversiteit aan workshops. De kinderen waren zeer betrokken en keken regelmatig bij andere groepen hoe het thema daar werd ingevuld. In de weken na het project lieten de kinderen merken dat ze veel geleerd hadden. Vogels werden herkend en benoemd. Er werden veren gevonden. Er werden vogels getekend. En kinderen zagen regelmatig voor een raam in de buurt een wensvogel hangen… Wellicht werkt het ook op uw school!
In deze internetuitbreiding vindt u een overzicht van de 14 workshops, een organisatieschema voor leerkrachten en een kopieerblad met het gedicht “Tien vogeltjes”.
Overzicht van de 14 workshops
1 | Vogelbingo | Een bingo met plaatjes van vogels en verschillende prijzen. |
2 | Ganzenbord | De kinderen leren het gezelschapsspel kennen. |
3 | Vogelmaskers | De kinderen maken een fantasievogelmasker van een hoofdstrook. |
4 | Dans | De kinderen dansen als vogels op verschillende soorten muziek. |
5 | Stokpoppen- of schimmenspel | De kinderen maken hun eigen vogelstokpop en voeren een schimmenspel op. |
6 | Vogels van klei | De kinderen maken van chamotteklei een vogel en versieren die met gekleurde veertjes. |
7 | Vogel van voedsel | De kinderen maken van komkommer, tomaatjes, paprika, ei en sla een vogel op een nestje. |
8 | Fantasievogels | De kinderen knutselen van verschillende materialen een eigen vogel. |
9 | Vogelhuis | Met de groep wordt een vogelhuis gemaakt en beschilderd. |
10 | Vouwvogel | Een origamivogel vouwen (activiteit voor groep 4 t/m 8). |
11 | Slagwerk | De kinderen spelen met allerlei slagwerkinstrumenten mee met een dans uit de muziek van “De Notenkraker”. |
12 | Peter en de Wolf | De kinderen luisteren en doen mee met het muzikale sprookje “Peter en de Wolf”, waarin ook het vogeltje en de eend een rol spelen. |
13 | Vogelparcours | In het speellokaal is door de gymleerkracht een parcours uitgezet: klimmen, hoog zitten, springen, zwaaien. |
14 | Vertelpantomime | De kinderen spelen een spannend verhaal over vogels (activiteit voor groep 1 t/m 3). |
Voorbeelden:
Een vogelhuis knutselen.
Een vogelsalade maken.
Dansen als vogels.
Fantasievogels knutselen.
Informatie over vogels presenteren.
Vogelschimmenspel.
Organisatieschema voor leerkrachten
Wanneer? | Wat? | Waar? | Wie? | Hoe laat? |
ma 26-01 | Opening project. | middenruimte | groep + leerkracht (Opening wordt verzorgd door commissie.) |
8.30-8.45 uur |
do 05-02 | Vraag voor puzzeltocht en activiteiten voor workshops inleveren. | bij Martijn, per mail | alle groepsleerkrachten (puzzeltocht) en alle medewerkers van school (workshops) | vĆ³Ć³r 13.00 uur |
do 12-02 ochtend |
Workshops. | alle lokalen, middenruimte, IB-kamer, speelzaal, BSO, teamkamer | alle leerkrachten, IB, RT, directie, onderwijsassistenten en stagiaires. | 09.00-09.40 uur: ronde I 09.40-10.10 uur: pauze 10.15-10.50 uur: ronde II 10.50-11.00 uur: verzamelen in de klas. |
Presentatie in middenruimte. | middenruimte. | alle medewerkers. | 11.00-12.00 uur | |
middag | Eigen invulling + inrichten lokaal/school voor kijkavond. | eigen klas | leerkracht en kinderen. | |
avond | Kijkavond: kinderen en hun ouders gaan met een puzzelformulier de school rond. Deze puzzelspeurtocht is meteen ook een prijsvraag. | hele school | leerkrachten, ouders, kinderen, feestcommissie | 17.00-19.00 uur |
vrij 13-02 | Iedere groep deelt in de omgeving van de school papieren vogels uit met daarop een wens. | eigen keuze | alle leerlingen | ochtend |
Gedicht “Tien vogeltjesā¦”
Open het kopieerblad door op de link in de lijst hierboven te klikken. U kunt het pdf-bestand (2 pagina’s) vervolgens afdrukken en/of opslaan op uw computer.