Uitbreiding: Sinterklaas te paard

In het artikel in het Praxisbulletin vindt u de beschrijving en uitwerking van het thema “het paard van Sinterklaas”. Vanaf het moment dat Sinterklaas in het land is, zijn de kinderen hier erg mee bezig. Natuurlijk sluit je als school hierbij aan. Maar in plaats van ieder jaar de gebruikelijke sinterklazen en pietjes knutselen, kunt u ook jaarlijks een ander thema kiezen dat aansluit bij het sinterklaasfeest.
In deze internetuitbreiding vindt u:

– hoe u een paard maakt om in de klas mee te spelen;
– kopieerblad met een paard en een bijbehorend werkblad;
– bouwplaat van paard;
– wereldoriëntatieactiviteiten;
– activiteiten voor bewegingsonderwijs;
– dramaopdrachtkaartjes;
– kunstbeschouwing;
– een afrondingscircuit, met een aftekenlijst en een memory-spel.

Het paard maken

Het paard kunt u als volgt maken. Van de poten van een kindertafel maakt u de benen. Rondom de poten wikkelt u wit papier met onderaan een strookje zwart (de hoeven). Op de tafel komt een plank te liggen die iets langer is dan de tafel zelf. Voor in de plank zit een gat waar een bezemsteel doorheen kan. Zet de plank vast met brede tape. Op de plank legt u een kussen. Door het gat in de plank steekt u een bezemsteel met daarop een paardenhoofd, gemaakt van stof of crêpepapier (denk daarbij aan ogen, neus, mond, oren en natuurlijk manen). Over het geheel komt nog een groot wit laken dat u rondom netjes vastzet. Dan moet er nog een staart aan. Eventueel kan het paard ook nog teugels krijgen en een zadel.

Tekening van het paard

Open de kopieerbladen door op de links te klikken. U kunt het pdf-bestand vervolgens opslaan op uw computer of het direct afdrukken.

Kopieerblad 1 is bedoeld als kijkplaat voor in de klas. U kunt de plaat eventueel vergroten. Indien gewenst kunt u meerdere “onderdelen” benoemen en de woorden erbij schrijven.
Kopieerblad 2 is bestemd voor opdracht 3 van het afrondingscircuit.

Wereldoriëntatieactiviteiten

U kunt de acht wereldoriëntatie-opdrachtkaarten in circuitvorm gebruiken, maar u kunt ze ook als keuzeopdracht inzetten
Ze gaan over de volgende onderwerpen:

1 Ridders te paard
2 Cowboys te paard
3 Vervoer vroeger
4 Op de boerderij (vroeger)
5 Wilde paarden
6 Op de manege
7 Paarden in soorten
8 Paarden in de sport

Opdrachtkaarten

Open de vier kopieerbladen met de opdrachtkaarten door op bovenstaande link te klikken. U kunt het pdf-bestand vervolgens opslaan op uw computer of het direct afdrukken.

Activiteiten voor bewegingsonderwijs

Verschillende gymactiviteiten kunnen in het teken staan van “het paard van Sinterklaas”, bv.:

– Het paard van Sinterklaas moet ’s nachts in het donker de weg vinden in straten en op daken. Tijdens de gymles kan dit nagespeeld worden. Het paard moet in het donker (een kind met een blinddoek voor) de weg zoeken. De andere kinderen staan verspreid in de gymzaal als schoorstenen, hekjes, bomen, lantarenpalen en dergelijke. Het paard moet door de ruimte wandelen en mag niet botsen. Als het paard in de buurt van een hindernis komt, moet de hindernis waarschuwen door iets te roepen als: “Beng” of “Klaaaboem”. Het paard moet blijven lopen en mag niet stilstaan. U houdt in de gaten dat het in het wandelgebied blijft. Na enkele minuten komt er een nieuw paard.
– Een variatie hierop is dat het paard ook een ruiter heeft, Sinterklaas in dit geval. Het paard heeft een blinddoek voor en Sinterklaas moet het paard besturen door aanwijzingen te geven: links, rechts, keer om, rechtdoor, enz. Er kunnen meer paarden met ruiters tegelijk door de gymzaal bewegen. Materiaal uit de gymzaal dient als obstakels. Na enkele minuten wisselen de kinderen van rol.
– Als activiteit voor bewegingsexpressie kunnen de kinderen op verschillende ritmes lopen. Een paard heeft drie verschillende gangen: stap, draf en galop. Deze ritmes kunnen de kinderen in de gymzaal nadoen. Dit kan met behulp van de trom en eventueel muziek in drie ritmes: langzaam (stap), iets sneller (draf) en snel (galop).
– Ook kan er op verschillende manieren gelopen worden: langzaam, vlug, licht, zwaar, vrolijk enz.
– Hoefijzerwerpen. Deze activiteit kan zowel binnen als buiten plaatsvinden. Als buitenactiviteit kan er gegooid worden (vanaf de open, vlakke hand) met echte hoefijzers. (Bij een manege kunt u vast wel aan een paar hoefijzers komen.). Als binnenactiviteit wordt er geworpen met zelfgemaakte, gefiguurzaagde hoefijzers. Gebruik hierbij een gympaal.

Bouwplaat van het paard

Op de drie kopieerbladen staan de onderdelen van een paard, als figuur met bewegende onderdelen. Druk ze af en kopieer of plak ze op stevig papier. Eventueel worden de onderdelen voor het uitknippen eerst gekleurd. Op de aangegeven plaatsen wordt met een ponstang een gaatje geknipt. De onderdelen worden met splitpennen aan elkaar bevestigd. Indien gewenst, kan van het model een trekfiguur worden gemaakt, maar dat is vrij lastig; enige hulp is hierbij dan waarschijnlijk wel nodig.
Voor kinderen die kunnen figuurzagen, is het mogelijk om het paard uit dun triplex te zagen.

Open de drie kopieerbladen met de onderdelen van het paard door op bovenstaande link te klikken. U kunt het pdf-bestand vervolgens opslaan op uw computer of het direct afdrukken.

Dramaopdrachtkaartjes

Op verschillende kaartjes staan opdrachten. Geef een kind zo’n kaartje; de rest van de groep mag het niet zien. Het kind moet uitbeelden wat er op het kaartje staat. De anderen proberen te raden wat er uitgebeeld wordt. Dat kan zijn: een trots paard, een sloom paard, een vrolijk paard, enz.

Open het kopieerblad met de dramakaartjes door op bovenstaande link te klikken. U kunt het pdf-bestand vervolgens opslaan op uw computer of het direct afdrukken.

Kunstbeschouwing

Aan de hand van enkele bekende kunstwerken, waarbij het paard centraal staat, kunt u interessante lessen kunstbeschouwing geven. De kinderen gaan daardoor bewust(er) naar kunst kijken. U kunt hierbij de handige kunstkijkwijzer gebruiken.
U opent de kijkwijzer door op hier te klikken. U kunt het pdf-bestand direct afdrukken of het eerst opslaan op uw computer.
Uiteraard bekijkt u met de kinderen heel goed de afgebeelde paarden:

– Wat is de uitdrukking van het paardenhoofd?
– Welke “gang” zie je: stap, draf of galop?
– Hoe zijn ze opgetuigd (zadel, hoofdstel, stijgbeugels, staart/manen ingevlochten, enz.)?
– In welke situatie of omgeving bevindt het paard zich?
– Wie is de ruiter? Hoe zit hij/zij te paard?

Tip: de kunstkijkwijzer kan ook bij ieder ander kunstwerk toegepast worden. We sommen enkele bruikbare kunstwerken op, die u vrij gemakkelijk kunt vinden op internet of in kunstboeken. Als u ze in kleur kopieert op A3-formaat, kunt u de reproducties klassikaal gebruiken.

– prehistorische grotschilderkunst – Grot van Lascaux, vroege steentijd
– ruiterstandbeeld van Marcus Aurelius op het Capitool te Rome, Romeinse oudheid, brons
– Tapisserie: Tapijt van Bayeux, ca. 1180, wol op linnen, Bayeux
– Paolo Ucello, De Slag bij San Romano, ca. 1450, tempera op paneel, National Gallery, Londen
– Anthonis van Dyck, Ruiterportret van Karel I, ca. 1638, olieverf op doek, National Gallery, Londen
– Jacques-Louis David, Napoleon trekt over de Alpen, 1801, Kunsthistorisch Museum, Wenen (ook andere versies bekend)
– Théodore Géricault, Paard geschrokken door donder en bliksem, 1820-21, olieverf op doek, National Gallery, Londen
– Frans Marc, Grote blauwe paarden, 1911, olieverf op doek, Minneapolis
– Frans Marc, Kleine gele paarden, 1912, olieverf op doek, Staatsgalerie, Stuttgart
– Pablo Picasso, Guernica, 1937, olieverf op doek, Madrid
– Marino Marini, diverse paard- en ruiterbronzen
– Edgar Degas, diverse paard- en ruiterbronzen
– René Magritte, De blanco volmacht, 1965, olieverf op linnen, The National Gallery of Art, Washington DC
– Wassily Kandinsky, Lyrisch, 1911, olieverf op linnen, Museum Boymans-van Beuningen, Rotterdam

Afrondingscircuit

Aan het eind van het thema hebben de kinderen veel kennis over het paard opgedaan. In een afrondingscircuit kunt u deze kennis “testen” met een achttal speelse opdrachten, bv. tijdens de sintviering.
U verdeelt de kinderen in acht groepjes. Met hun groepje gaan ze het hele circuit doen. Ze krijgen hiervoor een aftekenlijst waarop alle acht onderdelen staan. Het onderdeel waarbij ze starten, is aangegeven door een sticker of iets dergelijks. Zodra ze het onderdeel gedaan hebben, kunnen ze het (laten) aftekenen of afstempelen. Per onderdeel krijgen ze ongeveer tien minuten beschikbaar. U kunt hiervoor bv. een kookwekker gebruiken. Daarna wordt opgeruimd en doorgedraaid. Ieder groepje gaat naar het volgende nummer: ben je gestart bij 3, dan ga je naar 4; enz. Als je bij 8 bent, draai je door naar 1. Halverwege is er misschien even tijd voor een pauze.

Op kopieerblad 11, 12 en 13 voor het afrondingscircuit staan resp. 4 en 4 opdrachten en een aftekenlijstje.
Bij opdracht 1 horen kopieerblad 14 en 15 met het memory-spel.
Bij opdracht 3 hoort kopieerblad 2 (invulblad paard).
Bij opdracht 6 hoort een kleurplaat. In de tijd rond Sinterklaas zijn overal volop sinterklaaskleurplaten te vinden, bv. op sinterklaaswebsites. Zoek voor deze opdracht een geschikte afbeelding uit.

Open de kopieerbladen door op de bovenstaande links klikken. U kunt de pdf-bestanden vervolgens opslaan op uw computer of ze direct afdrukken.

Reacties

Gerda Molenaar: “Reactie op de ideeën van sint te paard. Geweldig, mijn kinderen in de klas zijn er enthousiast mee bezig. Vooral de opdrachtkaarten zijn duidelijk. Door deze kaarten kiezen de leerlingen zelf waar ze meer over willen weten. Spontaan vertellen ze klasgenoten welke informatie ze ontdekt hebben.”