Net als je denkt dat je de plusklas op de goede wijze hebt vormgegeven, verschijnen geleidelijk nieuwe inzichten aan de horizon. Ontdek aan de hand van praktijkvoorbeelden hoe je het onderwijs aan meer- en hoogbegaafde kinderen anders kunt inrichten met een projectgroep, inloopspreekuur en ‘sponsuren’.
Downloads
Klik op de naam van het bestand om het te openen.
Artikel
Voorbeelden sponsuren
De pilot van tien sponsuren op basisschool De Ark is niet alleen gericht op meer- en hoogbegaafde kinderen. Alle kinderen uit groep 5 en hoger met een gezonde dosis nieuwsgierigheid zijn welkom tijdens deze uren waarin ze zoveel mogelijk kennis ‘opzuigen’. De onderwerpen zijn uiteenlopend, van de stelling van Pythagoras en mineralen en kristallen tot filosoferen.
Opbouw
Elk sponsuur is opgebouwd uit maximaal 30 minuten kennisoverdracht, afgewisseld met vragen. Daarna volgt een activiteit of een experiment (20-25 minuten). De evaluatie is kort en bondig en duurt maximaal 5 minuten.
Denksleutels
Om creatief, analytisch en kritisch denken op weg te helpen, kun je de denksleutels gebruiken die zijn gebaseerd op de ideeën van de Australiër Tony Ryan. Op thinkerskeys.com vind je hier meer informatie over. In het kader van het Excellentieproject MIND is een bewerking van de denksleutels gemaakt, zodat ze toe te passen zijn in het Nederlandse basisonderwijs. Deze denksleutels vind je via talentstimuleren.nl.
Drie praktische voorbeelden van verschillende denksleutels bij het thema ‘bruggen’:
- alfabetsleutel: De kinderen bedenken zoveel mogelijk woorden die met het thema ‘bruggen’ te maken hebben en zetten ze op alfabetische volgorde.
- plaatjessleutel: De kinderen krijgen plaatjes te zien die op het eerste gezicht niet verraden wat het thema is, zoals een brug in een gebit en mieren die samen een brug vormen. Ze brainstormen en zoeken naar de overeenkomst.
- uitvindingensleutel: De kinderen krijgen twee closetrollen, vijf rietjes en een paar ijsstokjes. Ze krijgen een kwartier de tijd om hiermee een stevige brug te bouwen.
Voorbereiding
Verzamel voor het voorbereiden van de sponsuren zoveel mogelijk informatie en beeldmateriaal. Put hiervoor uit boeken, internetpublicaties en bestaande projecten en tijdschriften als Talent en Vooruit. Ook Praxisbulletin biedt geschikt materiaal. Vooral de themaboeken (Overal leven, Maak het nou!) diepen onderwerpen verder uit. Els Schrover bundelde tien lessen in Het Grote Vooruitwerklabboek (2010, Stichting Ontwikkeling Leermethoden), die een uitstekende basis kunnen vormen voor de sponsuren.
Spiekbrieven
Probeer niet alle informatie die je over wilt brengen, te onthouden. Gebruik grote ‘spiekbrieven’ op A3-formaat. De kinderen waarderen het echt dat de leerkracht ook een geheugensteun nodig heeft. Bovendien kunnen deze ‘spiekbrieven’ na afloop van jouw verhaal een tijdlijn vormen als je ze op chronologische wijze ophangt of neerlegt.
Voorbeeld sponsuur Leonardo da Vinci
Kennis overdragen (30 minuten)
In de kennisoverdracht bekijken de kinderen het werk van Leonardo da Vinci en vertel je een deel van zijn levensverhaal. Da Vinci liet zich inspireren door alles wat hij zag in de natuur. Zo observeerde hij de vliegbeweging van vogels en tekende gedetailleerd alles wat hij zag. De kennis die hij daarmee opdeed, gebruikte hij in zijn ontwerpen. Hij ontwierp mede door zijn fascinatie voor het vliegen verschillende vliegmachines, zoals een helikopter. Daarnaast ontwierp hij voor een van zijn opdrachtgevers divers oorlogstuig.
Laat veel verschillende afbeeldingen van zijn werk zien, van de Mona Lisa en Het Laatste Avondmaal tot wapentuig en de Vitruvius-man. Sluit af met zijn ontwerp van een katapult.
Katapultexperiment (25 minuten)
De kinderen bouwen een katapult van restmaterialen en testen het mechaniek. Suggestie materialen:
- 1 elastiekje
- 1 kartonnen bekertje
- 2 houten ijsstokjes
- 1 wasknijper
- 1 paperclip
- 1 stukje touw
- 1 rolletje plakband
- 1 kurk
Afsluiten (5 minuten)
Vergelijk de ontwerpen van de kinderen. Wat werkte wel, wat niet en wat zou daar de oorzaak van kunnen zijn? Wat zouden ze een volgende keer anders doen?
Voorbeeld sponsuur Luchtvaart
Kennis overdragen (30 minuten)
Duik met de kinderen in de geschiedenis van de luchtvaart. Start bij het begin: Da Vinci bedacht de eerste vliegmachine al in de vijftiende eeuw. Vul dit aan met beeldmateriaal, bijvoorbeeld via fragmenten van oude opnames. Op Wikipedia vind je bijvoorbeeld een link naar een filmpje van de gebroeders Wright uit 1909. Eindig met de hypermoderne F-35 straaljagers.
Kijk ook met elkaar naar de toekomst. Hebben de kinderen ideeën over de toekomst van de luchtvaart?
Vliegtuigexperiment (25 minuten)
Deze verwerkingsactiviteit is gebaseerd op het lesidee ‘Vliegtuig en storingsformulier’ uit Het Grote Vooruitwerklabboek (Els Schrover, Stichting Ontwikkeling Leermethoden, 2010). Zet met schilderstape een landingsbaan uit in de school. De kinderen vouwen een papieren vliegtuig van een vel A4-papier en testen hun ontwerp op de landingsbaan. Zijn er nog verbeteringen nodig? Ze vullen het storingsformulier in en passen het ontwerp aan waar nodig.
Afsluiten (5 minuten)
Vergelijk de ontwerpen van de kinderen. Welk vliegtuig heeft de langste afstand afgelegd? Hebben de kinderen nog verbeteringen aangepast? Wat werkte wel, wat niet en wat zou daar de oorzaak van kunnen zijn? Wat zouden ze een volgende keer anders doen?
