Kinderen groeien op met sociale media, waar muziek overal is. Hierdoor ontwikkelen ze al op jonge leeftijd hun eigen muzieksmaak en weten ze veel van muziek. Deze muzikale interesse mag je zeker serieus nemen. Muziekles in de bovenbouw mag er anders uitzien dan in de onderbouw. Kinderen in de bovenbouw vinden de liedjes in de muziekles vaak kinderachtig, omdat die niet aansluiten bij waar ze graag naar luisteren. Als je alles wat de kinderen al kennen en kunnen meeneemt, kun je muziekles geven waar iedereen enthousiast van wordt én heel veel van leert.

Zingen

Zingen is een belangrijk onderdeel van de muziekles. Vaak worden er liedjes gezongen uit muziekmethodes, die niet altijd aansluiten bij de smaak van de kinderen. Kinderen luisteren vooral naar popmuziek, rap, hiphop en dance uit de top 40. Vraag eens aan de kinderen waar ze graag naar luisteren. Daar zit ongetwijfeld iets tussen om samen te zingen. Of laat alle kinderen een top 3 opschrijven, om zo een totaalbeeld te krijgen van de smaak van de groep. Het werkt goed om gezamenlijk een lied te kiezen door de groep te laten stemmen. Op deze manier maak je de kinderen extra enthousiast.

Tips voor een swingende les

In de bovenbouw zijn Engelstalige nummers erg geliefd. Bespreek waar het lied over gaat en hoe je de tekst uitspreekt. Wanneer er wordt gerapt in een lied, ga dit dan niet uit de weg. Er zijn altijd kinderen die dit kunnen en willen doen. Zing ook eens meerstemmig. Als je dit lastig vindt, kun je filmpjes van tutorials opzetten en de groep mee laten doen.

Je mag de muzieksmaak van de groep natuurlijk ook verbreden. Ga af en toe met een heel andere stijl aan de slag. Laat je groep kennismaken met wereldmuziek: muziek uit verschillende culturen. Zing in verschillende talen, met gevarieerde ritmes en melodieën. Vraag of iemand deze muziek kent, zo kun je van elkaar leren.

Er zitten altijd zangtalenten in de groep. Maak hier gebruik van! Zo worden de kinderen erkend in hun talent, waardoor ze het leuker gaan vinden. Als ze al veel ervaring hebben met zingen, zullen ze popelen om een solo te zingen voor de groep. Houd wel rekening met hun grenzen en bouw het langzaam op. Doe dit door ze bijvoorbeeld eerst in kleinere groepjes te laten zingen.

Instrumenten

Veel kinderen vinden het erg leuk om een instrument te bespelen. Wees niet bang om de ‘simpele’ percussie-instrumenten te gebruiken. Zolang de ritmes uitdagend zijn, zijn de kinderen geboeid. Of gebruik alledaagse voorwerpen als instrument. Als je hiervoor naar buiten gaat, wordt het helemaal leuk. Zoek op YouTube naar ‘trash street music’ en vind inspirerende video’s van muzikanten. Een aanrader om te doen met de groep!

Kinderen hebben vaak goede ideeën voor het maken van eigen muziek. Gebruik deze input! Er zijn computerprogramma’s waarin je je eigen beats maakt. Of schrijf klassikaal een tekst op een lied. Ook kunnen de kinderen in groepjes met verschillende instrumenten hun eigen werk maken. De opties zijn eindeloos. Op deze manier neem je de kinderen serieus op creatief gebied.

Zorg wel voor duidelijke kaders. Geef de kinderen bijvoorbeeld eerst een theorieles, waarmee ze vervolgens aan de slag kunnen. Een opdracht die te vrij
is, demotiveert. Als ze eenmaal hun eigen compositie hebben gemaakt, kunnen ze deze noteren in een grafische partituur. Dit is een abstracte notatie van demuziek. Ze kunnen zelf kiezen hoe ze de verschillende partijen van de compositie verbeelden, zodat ze het zelf goed kunnen volgen.

Over het algemeen wordt er gedacht dat kinderen alleen nog geboeid worden door technologie. Dit is zeker niet het geval in de muziekles. Je hoeft geen gebruik temaken van interactieve digitale methodes of muziekfilmpjes om ze mee te krijgen. Het kan een leuke toevoeging zijn, maar het hoeft niet!

Maak in de les gebruik van kinderen die een instrument bespelen. Misschien is er wel een lied dat je vaker met de groep zingt, waar een leuk deuntje in zit voor op gitaar of een ander instrument. Let hierbij wel op het niveau van het kind, overleg of het niet te makkelijk is of moeilijk. Als jij zelf een muziekinstrument bespeelt, ook al is het maar een beetje, haal het dan tevoorschijn. Het is voor de kinderen inspirerend om te zien dat jij ook muziek kunt maken.

Theorie

Muziekles is natuurlijk meer dan alleen muziek maken. In de bovenbouw zijn de kinderen klaar voor uitgebreidere luisterlessen en muziektheorie. Je kunt dieper ingaan op muziekgeschiedenis en vertellen over muzikanten. Ben je zelf gepassioneerd over een bepaalde muzikant en weet je heel veel over zijn leven en muziek, schroom dan niet om dit met je groep te delen.

Voor elke theoretische muziekles geldt: betrek de kinderen erbij. Wat weten de kinderen zelf al? Geef ze de kans om hun kennis te delen. Zo voelen ze zich serieus genomen en wordt het een gesprek tussen de leerkracht en de groep in plaats van eenzijdige informatieoverdracht. Iets van een klasgenoot horen is altijd extra interessant.

Theorie leent zich heel goed voor een quiz. Test in de vorm van een spel wat de kinderen nog weten. Een luisterles leent zich ook goed voor een quizvorm: welk instrument hoor je?

Bewegen

Kinderen in de bovenbouw vinden dansen vaak ongemakkelijk. Hoe hoger je in de bovenbouw komt, hoe bewuster de kinderen zich zijn van hun lichaam. Daarom is het belangrijk om dansen zo veel mogelijk klassikaal te doen. Geen danssolo’s dus, tenzij iemand dat graag wil. Zorg daarnaast voor een hoog tempo in de les, dan hebben ze zo min mogelijk tijd om na te denken over wat ze aan het doen zijn en wat hun klasgenoten daarvan vinden. Houd het uitdagend, zodat de focus ligt op het goed uitvoeren van de passen en niet op elkaar.

Kortom

Voor elke vorm van muziekles in de bovenbouw geldt dus: betrek de kinderen erbij! Als ze zich serieus genomen voelen, raken ze meer gemotiveerd. Zorg voor materiaal dat goed aansluit op het niveau en maak gebruik van uitdagende spelvormen. Op deze manier wordt de muziekles een leerzaam feestje voor iedereen.

Op YouTube kun je filmpjes vinden van Just Dance. In deze filmpjes zie je iemand dansen op een popnummer. Doe dit samen met de kinderen. Kies uptempo nummers, zodat ze continu bezig zijn met de danspassen. Je kunt de groep ook zelf dansbewegingen laten bedenken op een nummer dat je met ze zingt bijvoorbeeld.

Jonne Schreuder en Tamar Spierenburg zijn studenten aan het conservatorium in Utrecht, opleiding Docent Muziek. Tamar is oprichtster van TamTam Muziek, waar ze zang-, piano- en gitaarlessen geeft. Jonne is zangeres. Zij is bij verschillende musicalproducties in het onderwijs muzikaal begeleider, regisseur en scriptschrijver.

Download het hele artikel