Negendelige serie over ‘bijzondere gesprekken met ouders’. Aflevering 9 (slot): over het contact met allochtone ouders. Met suggesties ter verbetering.

Bestanden

Klik op de naam van het bestand om het te openen.

Artikel

Inleiding

De deur van de klas van juf Jetty staat ’s morgens altijd open. Als de kleuters binnenkomen, heeft ze zo altijd even tijd voor ouders, die iets willen vertellen of vragen over hun kind. Maar nu heeft juf Jetty gemerkt, dat eigenlijk altijd dezelfde ouders haar aandacht opeisen. De moeder van Finn bijvoorbeeld, die altijd wel iets te vertellen heeft. Kleine nieuwtjes, zoals dat Finn nieuwe schoenen heeft of een beetje verkouden is.
Aan de moeder van Dursun – een bescheiden vrouw, die nog maar weinig Nederlands spreekt – heeft juf Jetty daardoor nog maar weinig aandacht kunnen besteden. Want ze wil immers ook op tijd beginnen met de les… En zo begint het negende – en tevens laatste – artikel in de serie over bijzondere gesprekken met ouders, die in deze jaargang van het Praxisbulletin is verschenen. Aflevering 9: over het contact met allochtone ouders.

Aanleiding

Naast de moeder van Dursun zijn er nog meer ouders, die juf Jetty nauwelijks spreekt. Vooral met de groep ouders, die de Nederlandse taal nog niet machtig zijn, heeft ze weinig contact. Als juf Jetty merkt, dat deze ouders hun kind steeds vaker bij de deur afleveren en zelf snel weer vertrokken zijn, besluit ze, dat ze verandering wil brengen in haar start van de schooldag. Ze bespreekt dit met de interne begeleider en samen maken ze een plan hoe juf Jetty het contact met ouders in de klas beter zou kunnen vormgeven.

Plan

Ouderbetrokkenheid

Op de eerste plaats buigen juf en IB’er zich over de vraag waarom ze ouderbetrokkenheid belangrijk vinden. Juf Jetty geeft aan, dat ze het fijn vindt iets over de thuissituatie van een kind te weten, zodat ze dat kind dan beter begrijpt, als het iets vertelt of laat zien. Ze vindt het ook belangrijk, dat de ouders van haar kleuters een beeld hebben van wat hun kinderen op school doen. Er is dan meer inzicht in de belevingswereld van het kind.
Voor allochtone ouders, die niet in Nederland zijn opgegroeid, kan dit extra belangrijk zijn, omdat zij niet altijd weten hoe het er op school aan toegaat. Wanneer deze ouders hier meer van weten, kunnen ze er ook gemakkelijker op inspelen, als hun kind thuis iets vertelt over school. Op die manier zijn de schoolwereld en de thuiswereld minder gescheiden van elkaar, waardoor het voor kleuters makkelijker is om de overgang van thuis naar school te maken.

Taalontwikkeling

De interne begeleider zou graag zien, dat de school de ouders iets meegeeft, waarmee ze zélf de onderwijskansen van hun kind kunnen vergroten. Alle ouders willen immers het beste voor hun kind. Ook sluit dit goed aan bij het VVE-programma (voor- en vroegschoolse educatie) van de school. Ze heeft gelezen, dat de manier waarop ouders thuis met hun kind omgaan, belangrijk is voor de leerresultaten van kinderen. Verrassend eenvoudige adviezen kunnen al een groot effect hebben op de taalontwikkeling, zoals een kwartiertje voorlezen per dag of gesprekjes voeren met kinderen over dagelijkse dingen. De school zou de ouders tips kunnen geven over wat ze thuis kunnen doen.

Start van de dag

Praktijk

Juf Jetty en de interne begeleider werken hun plan uit. Ze bespreken hoe ze het bovenstaande in praktijk kunnen gaan brengen. Al pratend worden ze steeds enthousiaster en komen tot een aantal ideeën, die juf Jetty in de klas gaat uitvoeren. De start van de dag pakt juf Jetty nu heel anders aan:
– Persoonlijk
Bij binnenkomst gaat juf Jetty in het vervolg bij de deur van haar klas staan en verwelkomt ieder kind en elke ouder persoonlijk. Op deze manier heeft juf Jetty in ieder geval de kans om elke ouder even aandacht te geven en geeft ze hen het gevoel welkom te zijn.
– Boekenkist
Ze nodigt de ouders uit hun kind naar zijn/haar stoeltje te brengen in de kring. In de kring staat een kist met boeken klaar, zodat de kinderen samen met hun ouders een boek kunnen pakken om te «lezen», totdat de les begint.
– Regie
Tegen ouders die bij de deur al iets willen vertellen, zegt juf Jetty, dat ze direct even langs zal lopen in de kring. Juf Jetty houdt op deze manier meer de regie over met wie ze wil praten en hoe lang.
– Extra aandacht
Juf Jetty zorgt ervoor, dat ze ook de meer stille, teruggetrokken ouders aandacht geeft. En ouders die moeite hebben met het pakken van een boek, omdat ze geen Nederlands spreken, stimuleert ze om samen met hun kind over de plaatjes in het boek te praten in hun eigen taal.

Verstandhouding

Juf Jetty merkt al gauw, dat de nieuwe aanpak vruchten afwerpt. Haar verstandhouding met alle ouders groeit. En ook al blijft de taal soms een struikelblok, non-verbaal is er des te meer uitwisseling. Voor het bewonderen van een nieuwe jurk of voor het aandacht geven aan een verkoudheid zijn weinig woorden nodig.

Bij school betrekken

Ouders in de klas

Naast de andere aanpak bij binnenkomst van de kinderen wil juf Jetty nog iets extra’s doen om ouders bij school te betrekken. Omdat ze in haar kleutergroep thematisch werkt, kiest ze ervoor om bij de start van het thema Eten de ouders te vragen een half uurtje te blijven.
Juf Jetty heeft de introductie van het thema voorbereid, zoals ze dat normaal ook doet. Ze heeft verschillende voorbeelden van eten meegenomen, zoals een appel, een tomaat, een boterham, een schaaltje met vla, een aardappel en wat gekookte macaroni.
In de kring laat ze het eten aan de kinderen en de ouders zien. Wie dat wil, mag ruiken en/of proeven. Samen met de kinderen en de ouders praat juf Jetty over het eten. En met behulp van pictogrammen (met een vrolijk of een vies gezicht erop) mag ieder kind aangeven wat hij/zij lekker of vies vindt.

Projecttafel

Door de aanpak van juf Jetty begrijpen ook alle anderstalige ouders precies waar het thema om draait. Na afloop van de introductie van het thema geeft juf Jetty de ouders een vel papier mee naar huis, waarop de belangrijkste woorden staan, die bij het thema horen. Ook krijgen alle ouders een leeg tasje mee. Juf Jetty vraagt de ouders om thuis samen met hun kind iets voor in het tasje te zoeken, dat met het thema Eten te maken heeft. Dat zal dan een plaatsje krijgen op de projecttafel in de klas.

Koffiebijeenkomst

De nieuwe aanpak heeft veel succes. De projecttafel puilt uit met voorwerpen, die de kinderen van thuis hebben meegenomen. Hierdoor ontstaan in de klas leuke gesprekjes tussen de kleuters over hoe het bij hen thuis is, maar ook tussen ouders onderling. Juf Jetty merkt, dat er meer contact en uitwisseling tussen de ouders ontstaat. Soms moet ze de ouders écht de klas uitsturen, om op tijd met de les te kunnen beginnen.
De interne begeleider speelt hierop in, door de moeders uit te nodigen voor een koffiebijeenkomst in de aula van de school. Tijdens deze ochtend geeft ze extra informatie over wat ouders thuis kunnen doen, om de ontwikkeling van hun kind te stimuleren, aan de hand van het thema.

Evaluatie

Wanneer de interne begeleider en juf Jetty hun plan evalueren, besluiten ze in het vervolg elk nieuw thema te starten met het uitnodigen van de ouders in de klas en het houden van een koffiebijeenkomst. Ook denken ze, dat hun aanpak schoolbreed een vervolg zou kunnen krijgen.

Ervaringen delen

Tijdens de eerstvolgende teamvergadering vertellen juf Jetty en de interne begeleider over hun ervaringen. De leerkrachten van de hogere klassen geven aan, dat zij ook een verandering opmerken bij de ouders van kinderen uit hun klas, die een broertje of zusje in de kleutergroep hebben. De ouders komen de laatste tijd gemakkelijker de klas binnen, om iets te vragen of komen even kijken naar wat hun kind heeft gemaakt. Het is net of ze zich meer op hun gemak voelen en het vanzelfsprekender vinden, dat ze betrokken zijn bij school.
De directie is heel enthousiast en legt de vraag voor aan het team hoe het ingezette beleid naar de hele school zou kunnen worden uitgebreid. Het team besluit om hier een studiedag aan te gaan wijden.

Over de auteur

Marieke Tjallema is GZ-psycholoog en werkzaam binnen de unit Leerlingarrangementen van de CED-Groep, in Rotterdam.

Serie: Communicatie met allochtone ouders

Lees ook de andere artikelen uit deze serie: