Plichten van ouders

Opiniërend artikel over de plichten van ouders. Over mondigheid en uitwassen, rechten en plichten, ervaringen en grenzen. Met discussielijst voor teambespreking.

Over rechten en plichten

In discussies over het onderwijs gaat het meestal over wat de inspectie, de overheid, de samenleving en de ouders verwachten van het onderwijs (en natuurlijk van de leerkrachten). Bij passend onderwijs gaat het (onder andere) ook over het onderwijsrecht van kinderen. De algemene rechten van het kind zijn ook wel bekend en worden vaak aangehaald, als kinderen in de verdrukking komen.
Om daar eens wat tegenover te zetten, heb ik in Praxisbulletin, 25ste jaargang, nummer 9 (mei 2008) de (basis)rechten van de leerkracht op een rijtje gezet, als discussiestuk voor teambespreking. En dan nu de plichten van ouders.
In ons land staan de rechten en plichten van ouders/voogden/feitelijke verzorgers, leerlingen en schooldirecteuren aangegeven in de Leerplichtwet. Maar er is meer te zeggen over de plichten van ouders dan je in de wet kunt lezen. In dit artikel geef ik u een hulpmiddel, een discussielijst, om eens met elkaar ideeën te bespreken over de plichten van ouders.

Uitwassen van mondigheid

TWEEDELINGEN
Mondigheid van de ouders is een verschijnsel, dat aanvankelijk door vrijwel iedereen als positief beoordeeld werd. Vanaf de jaren vijftig heeft het proces van emancipatie ervoor gezorgd, dat de scherpe kanten van de klassenmaatschappij verdwenen zijn. Maar de laatste tijd is er weer een ontwikkeling waar te nemen naar nieuwe tweedelingen in de samenleving. Tweedelingen tussen arm en rijk, tussen bij de maatschappij betrokken zijn en buiten de samenleving staan, tussen positief en negatief staan tegenover het onderwijs, enzovoort.

EISEN
Bij de relatie tussen ouders en school zie je ook situaties ontstaan, waarin vanuit sommige ouders een zekere minachting is waar te nemen naar de school toe. Op websites als ouders.nl kom je assertieve ouders tegen, die denken dat ze alles gedaan kunnen krijgen van de school en louter spreken in termen van eisen. Sommige scholen hebben last van bepaalde oudergroepen. Ouders denken soms, dat zij bepalen of hun kind al dan niet overgaat en bij wie het in de groep komt. De ene groep ouders vindt dat er te veel geknutseld wordt. En andere ouders vinden dat de school te weinig aandacht besteedt aan dansante vorming.
Je moet als school sterk in je schoenen staan, om die stormen te trotseren. Sommige ouders dreigen zelfs, als ze hun zin niet krijgen. Ze dreigen met de inspectie of de klachtencommissie of dreigen hun kind van school te halen.
Het is voor een groeiend aantal scholen moeilijk de ouders duidelijk te maken wat hun mogelijkheden en onmogelijkheden zijn. Ze zijn bang voor bepaalde ouders of hebben het te ver laten komen. Een zorgwekkende ontwikkeling!

Heb het er met elkaar eens over!

STUDIEDAG(DEEL)
Het is belangrijk, om eenmaal in de vijf jaar eens een studiedag(deel) aan deze problematiek te wijden. Geef iedereen de gelegenheid om zijn/haar ervaringen aan elkaar te vertellen. Het uitspreken van ervaringen kan al een ontspannend effect hebben. Zo’n studiedag(deel) kan bestaan uit het bespreken (in groepjes) van:
– de positieve en negatieve ervaringen met ouders;
– de grenzen aan de ruimte, die de ouders kunnen krijgen;
– de rechten van de leerkracht;
– gesprekken met ouders;
– de lijst met de plichten van ouders.
→ Zie met betrekking tot de rechten van de leerkracht: het artikel De rechten van de leerkracht, opgenomen in Praxisbulletin, 25ste jaargang, nummer 9 (mei 2009).

PLICHTENLIJST
Op pagina 32/33 in het blad is de plichtenlijst opgenomen als kopieerblad. U vindt het ook in de pdf-download aan het begin van dit artikel. Bespreek de genoemde plichten en formuleer/kies welke u redelijk vindt voor uw school. Bepaal met elkaar hoe u de ouders in kennis stelt van wat u van ze verwacht. Maak op basis van de gesprekken over de 27 punten van de plichtenlijst een stuk voor het schoolplan en de schoolgids van uw school.

Tot slot

Bekijk ook met elkaar wat u kunt (of wilt) doen, als een ouder niet aan de door u gekozen plichten voldoet. Bij wie kunt u dat melden? Wie spreekt die ouder erop aan? En welke vervolgstappen en sancties hebt u?
Succes met de bespreking!

Meer lezen

– Luc Koning, Het Pravoo-gedragsprotocol, Pravoo-instituut, Daarle, 2011.
– Lees: Rechten en plichten van ouders in Europa, op ouders.net. (Ga naar: Ouders & COO, zoek: plichten ouders.).